BURSA (İGFA) – Mimarlar Odası Bursa Şubesi’nden yapılan açıklamada, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan imar affı teşebbüsüne itiraz edildi. Bursa Şubesi, halkın can güvenliğini tehlikeye atan, tarihî ve doğal alanları tahrip eden ve kentlerimizi yaşanmaz hale getiren yeni imar affı önerisi derhal geri çekilmesi gerektiğini savundu.
Teklif ile Yasanın uygulama kaidelerinin vatandaşlar tarafından tam olarak anlaşılamaması; müracaat kaideleri nedeniyle evrakları iptal edilen yurttaşların mağduriyetinin giderilmesi; iptal edilen hakkında uygulanan idari ve para cezalarının iptal edilmesinin amaçlandığının belirtildiğine dikkati çeken Bursalı mimarlar, “Yeni ‘İmar Affı’ ile toplumun sıhhatini ve can güvenliğini tehlikeye atan kentsel gelişmelere yol açacak, tabiat olaylarının afete dönüşerek pek çok insanın hayatını kaybetmesine neden olacak popülist uygulamalar yine yürürlüğe sokulmak istenmektedir” dedi.
Mimarlar Odası Bursa Şubesi tarafından yapılan açıklamada, 1984’ten bu yana yıllar boyunca gecekondulaşmadan kaçak yapılaşmanın engellenmesine farklı münasebetlerle imar mevzuatına muhalif yapıların legalleştirilmesi için 13 kere imar affının çıkarıldığına dikkati çekildi.
“Bu düzenlemelerin 8’i 2002 yılından bugüne çıkarılmıştır. 2018’de iktidar tarafından “İmar Barışı’ ismi altında 7143 Sayılı Torba Yasa ile bugüne kadar çıkarılan en geniş kapsamlı imar affı yürürlüğe sokulmuştur” diyen şube idaresi, açıklamalarında şunları kaydetti:
“Kıyı alanları, tarım yerleri, orman alanları, içme suyu havzaları ve tarihî, doğal, arkeolojik sit alanları üzerine inşa edilen bina ve tesisler dâhil olmak üzere, yargı tarafından planları ve ruhsatları iptal edilen, ayrıcalıklı imar hakları verilerek her biri bir ‘kent ve etraf suçu’ niteliğinde yükselen bütün kaçak yapılar yasallaştırılmıştır. Afete maruz kalabilecek bölgelerde yahut dere yataklarında olup olmadıklarına; kıyı alanları, tarım yerleri, orman alanları, içme suyu havzaları ve tarihî, doğal, arkeolojik sit alanları üzerine inşa edilip edilmediklerine bakılmaksızın yurttaşlara riskli yapıları kullanma müsaadesi verilmiştir. Yapı güvenliği olmayan, planlama, mimarlık ve mühendislik süreçlerinden geçmemiş̧, teknik olarak sıhhat ve güvenlik şartları belgisiz yapılarda yurttaşların can ve mal güvenliği tehlikeye atılmış ve kaçak yapılaşma teşvik edilmiştir. Yıllarca çıkarılan kanunlarla getirilen imar aflarıyla affedilen kaçak yapıların birçoklarının 1999 Marmara, 2011 Van, 2020 Elazığ ve İzmir Sarsıntılarında yıkılmasına ve binlerce yurttaşın hayatını kaybetmesine; kaçak yapılaşmayı engelleyeceği sav edilen af düzenlemeleri nedeniyle kaçak yapılaşmanın artmasına rağmen imar affı uygulamalarından vazgeçilmemiştir”
6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Sarsıntıları sonrası imar affının ‘ülke gündeminden çıkarılması’ gerektiği, ‘affedilemez suçlar’ ortasına alınması gerektiği açıklamaları yapılmasına rağmen; ülke tarihinin en geniş kapsamlı imar affını daha da genişletmek üzere 4654 Temel Nolu ‘İmar Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’ 11 Ekim 2022 tarihinde TBMM Başkanlığı’na sunulduğu belirtildi.
Söz konusu bu teklifle kıyı alanları, tarım yerleri, orman alanları, içme suyu havzaları ve tarihî, doğal, arkeolojik sit alanları üzerine inşa edilen bina ve tesisler, Meslek Odaları, Sivil Toplum Kuruluşları ve yurttaşlar tarafından açılan hukuk davalarında yargı tarafından planları ve ruhsatları iptal edilen, ayrıcalıklı imar hakları verilen tüm yapıları yasallaştırması hedeflendiği belirtilen açıklamada, şu sözler yer aldı:
“Ülkemizde binlerce yurttaşın hayatını kaybetmesine yol açan afetlere ve felaketlere rağmen; ‘imar affı’ bir kere daha gündeme getirilmektedir.
10 Ocak 2025 tarihinde TBMM Başkanlığı’na ‘İmar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ sunulmuştur. Teklif ile Yasanın uygulama koşullarının vatandaşlar tarafından tam olarak anlaşılamaması; müracaat koşulları nedeniyle evrakları iptal edilen yurttaşların mağduriyetinin giderilmesi; iptal edilen hakkında uygulanan idari ve para cezalarının iptal edilmesinin amaçlandığı belirtilmektedir.
Ancak İmar Kanununun Süreksiz 16.Maddesinde getirilen düzenleme incelendiğinde; sırf müracaat müddetlerinin uzatılması ile yetinilmediği görülmekte; daha evvel imar affı kapsamına alınan 31 Aralık 2017 tarihinden evvel yapılmış İmar Kanununa ve ilgili mevzuata muhalif ve kaçak yapıların kapsamı genişletilerek 31 Aralık 2024 tarihinden evvel yapılmış yapılara af getirilmekte; mevzuata muhalif ve kaçak yapılara yönelik idari ve mali yaptırımlar ortadan kaldırılmakta; Devletin yapıların afet risklerine karşı dayanıklılıklarını kamu ismine kontrol sorumluluğu yok sayılmaktadır.
Geçmişte yaşanan zelzeleler sonrasında kamuoyuyla paylaşılan kıymetlendirme ve tespitlerde de belirtildiği üzere; afetlerde yaşanan yıkımın temel etkenlerinin plansız yapılaşma, toplumun nitelikli mimarlık ve mühendislik hizmetlerine erişiminin sağlanamaması, eksik ve kalitesiz gereç kullanımı, kamu ismine yürütülmesi gereken yapı kontrol sürecinin özelleştirilerek fonksiyonsuzlaştırılması, mahallî idarelerin ve merkezi yönetimin kamusal kontrol misyonlarını yerine getirmemesi, imar affı üzere uygulamalarla kaçak ve inançsız yapılaşmanın teşvik edilmesi olduğu görülmüştür.
Yeni ‘İmar Affı’ ile toplumun sıhhatini ve can güvenliğini tehlikeye atan kentsel gelişmelere yol açacak, tabiat olaylarının afete dönüşerek pek çok insanın hayatını kaybetmesine neden olacak popülist uygulamalar yine yürürlüğe sokulmak istenmektedir. Halkın can güvenliğini tehlikeye atan, tarihî ve doğal alanları tahrip eden ve kentlerimizi yaşanmaz hale getiren yeni imar affı önerisi derhal geri çekilmelidir.”