Herkes Duysun / BURSA (İGFA) – T.C. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı Bursa Bölge Müdürü Ali Fuad Gölbaşı, Herkes Duysun Medya çalışanlarına verdiği seminerde, hakikat habercilikte “Basın hürriyetinin yanı sıra devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğü, Cumhuriyetin temel niteliği, ulusal güvenlik, kamu sistemi, kamu faydası önceliği, genel ahlakın korunması ve cürümlerin önlenmesi” prensiplerine vurgu yaptı.
Basın Kanunu’nun 20. unsurunda “Cinsel Akın, Cinayet ve İntihara Özendirme” olaylarının medyada yer alış biçimine yönelik olarak “Haber vermenin hudutlarının aşılmaması ve okuyucuyu bu cins fiillere özendirebilecek nitelikte yazı ve fotoğraf yayımlanmaması” konusunun belirtildiğini söz eden Gölbaşı, bu çerçevenin ihlal edilmesi halinde uygulanacak cezai müeyyideye dair kararın yer aldığını açıkladı.
Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan “Bağımlılık ile Gayret Stratejik İrtibat Belgesinde” medyanın bağımlılık konusunu ele alış biçimine ait unsurların sıralandığını ve medyanın bağımlılıkların önlenmesinde ve bağımlı bireylere yönelik gelişebilecek olumsuz algıların değiştirilmesinde kıymetli bir role sahip olduğuna değinen T.C. Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı Bursa Bölge Müdürü Ali Fuad Gölbaşı, bu prestijle medya organlarının gerçek, muteber ve sorumluluğa dayalı bir habercilik anlayışıyla hareket etmesinin bağımlılıkla gayrette kritik ehemmiyete sahip olduğunu vurguladı.
Gölbaşı, medya mensuplarının çalışmalarını kolaylaştırmak emeliyle memleketler arası örnekler ve üniversal unsurlar çerçevesinde derlenen bilgilerin sistematik hale getirilmesiyle Bağlantı Başkanlığı’nca hazırlanan “Doğru Habercilik ve Medya Etiği Rehberi”ndeki hak temelli habercilik ve gazeteciliğin kıymetine vurgu yaptı.
Medyanın kamu ismine vazifesini yerine getirirken topluma haberin hakikat ve vaktinde sunulması fonksiyonunun yanında kamu menfaati ve halka karşı sorumluluk unsurunu de gözetmesi gerektiğine dikkati çeken Bursa Bölge Müdürü Ali Fuat Gölbaşı, medyada vakit zaman reyting uğruna sıkıntılı bir yayın siyasetinin izlendiğini gözlemlendiğini söyledi.
Özellikle reyting telaşıyla basın etik prensiplerini umursamayan, problemin “Sosyal Öğrenme Boyutunun” göz arkası edildiği; reyting uğruna şiddetin ve berbatlığın tüm ayrıntılarıyla dramatize edilerek çarpıcı manşetlerle kamuoyuna sunulduğu ve son derece problemli bir yayın siyaseti izlendiğinin gözlemlendiğini söz eden Gölbaşı, “Bu stil haberler çok fazla tiraj alabilmekle birlikte hiçbir toplumsal yarar sağlamamakta; tersine özendirici ve bulaşıcı olabilmekte; Toplumsal Öğrenme, Özdeşleşme Kuramı ve Werther Tesiri Yaklaşımı üzere ikincil sıkıntılara yol açabilmektedir. Bilhassa toplumsal medya ve internet medyasının, mesleksel ahlakın görmezden gelindiği, prestijin tüketildiği, birçok ihlalin yaşandığı ortamlara dönüşme riskiyle karşı karşıya bulunmaktadır. Basınımız, medyamız elbette özgür olmalıdır; lakin bu, özellikle toplumsal olaylarda sorumlu yayıncılık yapmaya mâni değildir. Medya etiğine sahip çıkmak, bu hususta en büyük sorumluluk hiç kuşkusuz gazetecilere düşmektedir. Medya etiğinden ayrılmayan basın mensupları, mesleğin saygınlığının ve güvenilirliğinin teminatı olmayı sürdüreceklerdir.” diye konuştu.
FARKINDALIK OLUŞTURMADA MEDYANIN ROLÜ YADSINAMAZ
Geleneksel ve yeni mecraların çeşitlenerek gelişmesiyle medyanın, insanların hisleri, davranışları ve tavırları üzerindeki tesirinin büyüklüğünün birçok araştırmanın konusu olduğunu belirten Gölbaşı, toplumsal sıkıntılara ait atılacak adımlarda önleyici önlem, bilinçlendirme, empati ve hassaslık geliştirme, farkındalık oluşturma, müdafaa ve rehabilitasyon faaliyetlerinin hedefine ulaşmasında medyanın tavrı ve rolünün yadsınamaz olduğunu söyledi.
Medyanın toplumsal gerçekliği inşa etmesi, onun hâlihazırda var olan bir toplumsal olguyu tıpkı bir ayna üzere yansıtmadığı, bunun yerine o olguyu tanımladığı, yorumladığı ve böylelikle onu tekrar oluşturduğu manasına geldiğini lisana getiren Gölbaşı, “Medya, bu özellikleri sayesinde gerek bağımlılık, cinsel taarruz, cinayet, intihar ve şiddetin önlenmesinde gerekse bu tarafta gelişebilecek olumsuz algıların değiştirilmesinde kıymetli bir güce sahiptir. Bu sebeple medya organlarının gerçek, muteber ve sorumluluğa dayalı bir habercilik anlayışıyla hareket etmesi hayati ehemmiyet taşımaktadır. Yanlışsız habercilik ve medya etiğine riayet etmenin global bir tehdide dönüşmüş olan dezenformasyona karşı toplumun elini güçlendirecek; medyanın ve kurumların prestijini koruyacaktır. Ayrıyeten medyamızın, uzun bir süreçte kurumsallaşmış ve evrenselleşmiş olan pahalar ekseninde faaliyetlerini sürdürmesine imkân sağlayacaktır” dedi.
Eğitimde haber kupürleri üzerinden içerik tahlili yapan Gölbaşı; bağımlılık, cinsel taarruz, cinayet, intihar ve şiddet vb. hassas hadiselere dair haber yapılırken dikkat edilmesi gerekenleri de şöyle sıraladı:
- Bağımlılık, cinsel akın, cinayet, intihar ve şiddet olaylarına dair haber vermenin sonlarını aşan abartılı ve gereksiz bilgi verilmemeli,
- Bireyi bu tıp fiillere özendirebilecek, yanlış davranışlara hatta intihara sürükleyebilecek, yol gösterici olabilecek, toplumsal öğrenmeye sebebiyet verecek nitelikte basılı, görsel, işitsel yahut dijital mecralarda haber ve içerik paylaşılmamalı,
- Bağımlılık, cinsel akın, cinayet, intihar ve şiddet cürümlerine ait detayların işlenişinde ve verilen iletide topluma ve bireye verdiği ziyan ve risk boyutunun ön plana çıkarılmalı,
- Reyting korkusunun hiçbir vakit kamu faydası önceliği, kamu güvenliği, kamu sıhhati ile mesleksel etik kurallar ve sorumlu yayıncılık prensibinin önüne geçmesine fırsat verilmemeli,
- Reyting uğruna şiddet ve berbatlığın tüm ayrıntılarıyla dramatize edilerek kamuoyunun gündeminde tutulmasına fırsat ve imkân sağlanmamalı,
- Hassas olayların medyada özensiz bir halde işlenmesinin ‘Sosyal Öğrenme Boyutu, Özdeşleşme Kuramı ve Werther Tesiri Yaklaşımı’ vb. hem kişisel hem toplumsal psikolojide önemli hasara yol açacağı gerçeğinin göz gerisi edilmemeli,
- Vakaların kişisel yargılar doğrultusunda değil; ortak bir bakış açısıyla ve kabul gören baskın bir yaklaşımla ele alınmalı,
- Haberleştirmenin itidalli sözlerle yapılırken bilhassa intihar hadiselerinde olayı gösteren fotoğraf, fotoğraf, sinema, bildiri vb. içerik yayınlanmamalı,
- Danışmanlık ve tedavi kurumlarından seçilen muvaffakiyet öyküleri vb. içeriklerle olayların medyada hakikat ve uygun içerikle desteklenmiş nitelikli haber formunda yer almasına azami derecede ihtimam gösterilmeli,