SAKARYA (İGFA) – Son yıllarda ülke genelinde yayılan, çiftçilerin kâbusu olan istilacı kahverengi kokarcaya karşı Büyükşehir Belediye Lideri Yusuf Alemdar ve AK Parti Genel Lider Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’un öncülüğünde Sakarya Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından “tutSAK” ismiyle büsbütün yerli ve ulusal bir ‘feromon tuzak’ üretildi.
tutSAK sonuç verdi
SAÜ Teknokent’te bilim insanlarının binlerce maddeyi sentezleyerek ortaya çıkardığı feromona “tutSAK” ismi verildi ve Karadeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü ile yapılan saha denemelerinde, kokarcanın birinci görüldüğü Artvin’in Borçka ilçesinde başarılı sonuçlar alındı.
Sakarya’nın ismini yansıtan “tutSAK” projesinin tanıtım merasimi SAÜ Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Yoğun katılım
Lansman merasimine Vali Rahmi Doğan, AK Parti Milletvekili Ertuğrul Kocacık, Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Alemdar, Cumhuriyet Başsavcı Hasan Uğurlu, SAÜ Rektörü Prof. Dr. Hamza Al, SUBÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sarıbıyık, MHP Vilayet Lideri Oğuz Alkaş, Vilayet Tarım Müdürü Ulvi Özerdem, İl Sıhhat Müdürü Kayhan Özdemir, İl Ulusal Eğitim Müdürü Coşkun Bakırtaş, SATSO Lideri Akgün Altuğ ve Meclis Başkanı Erdem Ercan, Ziraat Odaları Koordinasyon Başkanı Ali Şener Bayraktar, SESOB Lider Vekili Ali Bektaş, Gazeteciler Cemiyeti Lideri Sezai Matur, ilçe belediye liderleri, STK temsilcileri, akademisyenler, muhtarlar, çiftçiler ve basın mensupları katıldı.
“Kokarcayı önlemek için ne gerekiyorsa yapacağız”
Alemdar, sırf üretmenin kâfi olmadığını ve kentin sorumluluğunu omuzlarında hissettiklerini söz ederek şöyle dedi: “Tarım bizim için hayati bir problem. Üretmek zorundayız. Fakat yalnızca üretmek de yetmez, üreten insan emeğinin karşılığını almalı, tüketici de kaliteli ve uygun fiyata ulaşabilmeli. Zira bizim işimiz yalnızca yol yapmak, asfalt dökmek, park yapmak değil. Biz bu kentin insanına, bu ülkenin geleceğine hizmet etmek zorundayız. Yeni doğmuş bir bebeğin de hayatını memleketine adamış bir büyüğümüzün de sorumluluğu omuzlarımızda. Tarım bizim için hayati bir sorun. Üreten insan emeğinin karşılığını almalı, tüketici de kaliteli ve uygun fiyata ulaşabilmeli. Bugün tarıma ziyan veren bu kahverengi kokarca sorunu yalnızca çiftçiyi değil, hepimizi ilgilendiriyor. Şayet çaba etmezsek, yalnızca çiftçimizin değil, tüm tüketicimizin cebinden çıkan para da artacak. Ben bu vesile ile emeği geçen tüm hocalarımıza teşekkür ediyorum ve hocalarımıza da şunu söylüyorum: Biz sonuna kadar yanınızdayız. Ne gerekiyorsa yapacağız. Kâfi ki bu belayı bu kentten ve bu memleketten defedelim”
“Mücadelemizi yıl boyunca sürdüreceğiz”
Sakarya Valisi Rahmi Doğan, projenin kıymetine dikkat çekerek, “Fındık, ekonomik bedeli yüksek bir eser ve bu esere ziyan veren etkenlerle gayret etmek bizim için büyük bir öncelik. Vilayet ve ilçe müdürlüklerimiz, uzman takımlarımız, muhtarlarımız ve STK’larımızla birlikte bu çabayı yıl boyunca sürdüreceğiz. Eser şu an geliştirilmiş, ruhsatlandırılmış ve Tarım Bakanlığı’ndan süreksiz ruhsat almış durumda. Üniversitemizin bu çalışması hem ilimiz hem de ülkemiz ismine büyük bir kıymet taşıyor” formunda konuştu.
Kahverengi Kokarca’ya biyoteknik çözüm
Programda konuşan Doç. Dr. Kibar Ak, “Özellikle bölgemiz için büyük ehemmiyet taşıyan fındık üretiminde zararlılarla uğraşta kıymetli bir basamağa geldik. Bugün burada biyoteknik çaba kapsamında yerli ve ulusal bir çözümümüzü tanıtıyoruz. Bu sayede yurt dışından yüksek maliyetle satın alamadığımız eseri artık kendi ülkemizde üreteceğiz” sözlerini kullandı.
tutSAK nasıl tesir ediyor?
Lansmanda verilen bilgilere nazaran, Türkiye’de birinci olarak 2017 yılında görülen ve fındık üretimi başta olmak üzere 300’den fazla meyve ve esere ziyan veren istilacı kahverengi kokarca böceği, geliştirilen feromon tuzağının kokusuna geliyor.
Şişe üzerinde asılıyor, böcekleri topluyor
Böceklerin kendi ortasındaki irtibat verilen isim olan ‘feromon’ tuzağı ağaç üzerine, tabana, yapraklara yahut istenilen her noktaya şişenin üzerine asılıyor ve kokarcalar salgılanan kokuya gelip toplanıyor ve fizikî imha ile ziyan önleniyor. Salgılanan koku, erkek ve dişiler ortasında yayılan kokuyla benziyor, böcekler bu sebeple tuzağa yöneliyor.
5 kişilik uzman ekip
Sadece Sakarya’da değil ülke genelindeki kokarca meselesine deva olması beklenen “tutSAK” için Alemdar ve Yavuz’un takviyeleriyle SAÜ Teknokent’te projeye öncülük eden akademisyen Prof. Dr. Mustafa Zengin’le birlikte SAÜ Kimya Kısmı’ndan Prof. Dr. Mustafa Arslan, Prof. Dr. Mustafa Küçükislamoğlu, Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Oğuz Karabay ve Prof. Dr. Mehmet Köroğlu da yer aldı.
ABD ve Kostarika’dan sonra 3’üncü ülke
5 kişilik uzman grup tarafından geliştirilen eserin gibisi, bu üretim gerçekleştirilene kadar yalnızca Amerika Birleşik Devletleri ve Kosta Rika’dan üretilebiliyordu.
Feromon için Türkiye’de birinci kez seri üretime geçildi. Uzman isimler, feromon tuzağı böceklerin ağaca ziyanını engellemek için metal levhalar ve sert cisimler üzerine yerleştirilmesini önerdi.
tutSAK’ın içeriğinde ne var?
“TutSAK” iki bileşikten oluşuyor. Biri cezbedici, oburu ise toplanma feromondan oluşuyor. Sentezlenen iki farklı çeşit, birebir anda kullanılıyor. Ayrıyeten bu eser istilacı çeşidi yok etmek değil, toplamak için geliştirildi.
Bu tuzağın yaklaşık 5 dönüm bir alanda kokarca böceğini yanına çekebildiği yapılan deneyler ve araştırmalarla tespit edildi.
Tehlike kapıdaydı: 260 bin adet piyasaya çıkıyor
Üreticilerin kâbusu haline gelen kahverengi kokarca için tedbir alınmaması durumunda Karadeniz’deki tüm eserlere 2025 yılında vereceği zararın yüzde 50 ile yüzde 75aralığında olması öngörülüyordu.
Nisan’ın son haftası 60 bin adet ve mayıs ayıortasında 200 bin adet TutSAK piyasaya verilecek.