Songül Karadeniz/ Gündem Fethiye (MUĞLA İGFA)
Muğla’nın Bodrum ilçesinde sıhhat çalışanları Aile Hekimliği Kontrat ve Ödeme Yönetmeliği’ne reaksiyon göstermek için Konacık Aile Sıhhati Merkezi önünde toplandı. Birlik ve Dayanışma Sendikası Muğla Temsilcisi Can Kirişçi’nin basın açıklamasını okumasının akabinde Uzman Doktor Levent Yılmaz ve Muğla Ebe ve Hemşireler Derneği Başkanı Pervin Çeltiklioğlu Gündem Fethiye’ye açıklama yaptı.
Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazetede yayımlanan “Aile Hekimliği Mukavele ve Ödeme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” sonrası 2-6 Aralık 2024 tarihleri ortasında, sıhhat meslek örgütleri Türkiye genelinde iş bırakma kararı almıştı.
Grevin birinci gününde (2 Aralık) aile tabipleri Muğla’da İl Sağlık Müdürlüğü önünde basın açıklaması düzenlenmiş, ikinci gününde (3 Aralık) ise Fethiye’de 1 Nolu Aile Sıhhat Merkezi (ASM) önünde “Ruhuna Fatiha lokma etkinliği” düzenleyerek basın açıklaması yapmıştı.
Aile doktorları, Resmi Gazete’de yayınlanan ‘Aile Hekimliği Kontrat ve Ödeme Yönetmeliği’nin halkın sıhhatini, doktorların ve sıhhat işçilerinin özlük hakları ve çalışma şartlarını düzgünleştirmek bir yana yaşanmakta olan problemleri daha da derinleştirileceğine dair ortak reaksiyonda bulundu.
Muğla’daki 344 aile tabibinden yaklaşık 320’sinin iş bırakma aksiyonunda olduğunu vurgulayan Birlik ve Dayanışma Sendikası Muğla Temsilcisi Can Kirişçi, 2-6 Aralık 2024 tarihlerinde beş günlük iş bırakma kararını da kamuoyuna duyurduklarını belirterek ekledi:
“Bizler birinci basamakta her gün emek veren tabipler, sıhhat çalışanları ve onların örgütleri olarak halkın sıhhat hakkına erişimini engelleyen, doktorların mesleksel özerkliğini yok eden ve sıhhat işçilerinin iş ve gelir teminatını ortadan kaldıran bu yönetmeliğin geri çekilmesini beklerken, TBMM’ye 25 Kasım 2024 günü bir kanun teklifi sunuldu. 28 Kasım’da komitede görüşülerek değişiklik yapılmaksızın Genel Konseye sevk edilen Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanununda ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile, 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanununun 5. unsuru ve 5510 sayılı kanunun 68. hususunda değişiklikler yapılmaktadır.”
“GÜNDE 90-100 HASTA BAKARAK BU UNSURLARI YERİNE GETİRMEYE VAKTİMİZ YOK”
20 yıldır aile hekimliği yapan Uzman Doktor Levent Yılmaz, beklentilerinin kendi işlerini yapmak olduğunu söz ederek şunları kaydetti:
“Veri girişleriyle yahut altı ay gelmeyen hastaları arayarak ya da hastalara memnuniyet puanıyla yapmamız gereken adapsız işleri yapmak için bizi zorlamamaları ismine bu yöntemsiz yönetmeliği istemiyoruz. Biz yalnızca hastalarımıza gerekli vakti ayırmak istiyoruz, randevulu çalışmak istiyoruz. Günde 90-100 hasta bakarak bakanlığın uyguladığı bu unsurları yerine getirmek için kâfi vaktimiz yok. Tek beklentimiz hem kendimiz hem de hastalarımız için hakikat formda çalışmak. Bu süreçte bakanlığımızdan beklentimiz alanda çalışan doktorların de fikrinin alınması. Uygulanabilir herkes için daha sürdürülebilir ve hakikaten yararlı bir sistemde çalışmak istiyoruz. Umarım kısa müddette gerekli adımlar atılır ve biz de işimizin başına dönebiliriz. Hastalarımız bizi bekliyor. “
HEMŞİRE VE EBELER DE YÖNETMELİK NEDENİYLE MAĞDUR
Aile sıhhati merkezlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin problemlerine değinen Muğla Ebe ve Hemşireler Derneği Başkanı Pervin Çeltiklioğlu, yeni yönetmelikle birlikte zati var olan hak kayıplarının daha fazla arttığını belirterek şöyle konuştu:
“Reçete yetkimiz olmamasına karşın, reçetelenen her ilaçta sorumlu tutuluyoruz. Hasta bakma sorumluluğumuz olmadığı halde, gelmeyen her bir hasta için cezalandırılmamız kelam konusu. Yapamadığımız yahut işleyemediğimiz bebek, hamile ve çocuk izlemleri nedeniyle zati performans kriterleriyle çalışıyoruz. Zati aşımız yokken, aşıyla ilgili büyük külfetler yaşıyoruz. Bu meselelerin çözülmesini beklerken, yeni yönetmelikle yetkimiz olmayan durumlar üzerinden maaşlarımız ve hak edişlerimiz tabiplerin performansına nazaran hesaplanmaya çalışılıyor. Sistemin güzelleştirilmesini beklerken yıllardır yok sayılıyoruz. Her geçen gün aile sıhhati çalışanı eksiğiyle çalışmaya devam ediyor. Sistem içerisinde yüzde 50 aile sıhhati çalışanı ve yüzde 50 aile sıhhati doktoru vazife yapıyor. Bu şartlar altında, sıhhat çalışanları bu sistemde kalmak istemiyor. Bugün itibariyle birçok meslektaşımız, vilayet sıhhat müdürlüklerine istifalarını sunmuş durumda. Zira maaşlarımızda yüzde 10-15 oranında kayba uğrayacağız. Sorumluluğumuz olmayan durumlar nedeniyle cezalandırılmayla tehdit ediliyoruz.”
“İŞİMİZİ SEVEREK YAPALIM DAYATMALAR, ZORLUKLAR YA DA TEHDİTLERLE DEĞİL”
Hak kayıpları nedeniyle sistemin çökme basamağına gelebileceğini vurgulayan Pervin Çeltiklioğlu, “Çünkü aile doktorları, tek başına bebek ve çocuk aşılamaları ya da kanser taramaları üzere hizmetleri yapamayacaklar. Bakanlığın toplumsal medyada ve memleketler arası mecralarda övündüğü aşılamalar ve kanser taramaları üzere oranları bizler yaptık. Yani aile sıhhati çalışanlarının, ebelerin ve hemşirelerin emeğiyle gerçekleşti. Biz olmadan sistemin bir tarafı çökecektir. Lütfen, sesimizin duyulmasını istiyoruz. Emeğimizin karşılığını almayı ve meslek onurumuzu tekrar geri kazanmak istiyoruz. Zira bu sistem sahiden çalışılabilecek bir sistem değil bize dayatılan kriterler insanüstü gayretlerle yapılabilecek kriterler. Biz sırf işimizi yapmak istiyoruz. Alanlarda aksiyon yahut grev yapmak istemiyoruz. Bırakın çocuklarımızla, bebeklerimizle ve hastalarımızla işimizi severek yapalım. Dayatmalar, zorluklar ya da tehditlerle yapmayalım” tabirinde bulundu.
Can Kirişçi’nin sıhhat çalışanları ismine 4 Aralık’ta Bodrum’da tekrar okuduğu basın açıklamasındaki 6 unsurluk talepleri şöyle:
1. Kamusal bir hizmet olan birinci basamak sıhhat hizmetlerinin fiziki ve tıbbı donanımı ve aile sıhhati merkezleri kamu tarafından sağlanmalıdır.2. Halkımıza nitelikli bir sıhhat hizmeti sunabilmemiz için kâfi vakit, imkan ve yer sağlanmalıdır. Gözetici sıhhat hizmetlerinin öncelendiği ve grup anlayışını gözeten bir sistem inşa edilinceye kadar Aile Sıhhati Merkezi sayısı doktor başına 2.000 nüfusu aşmayacak halde artırılmalıdır. Unutmayın bu bir tercih sorunudur, Kent Hastanelerinin bir yıllık kira bedeliyle 6128 adet dört tabip ve dört hemşireli ASM yapılabilir lakin yıllardır zelzeleye sağlam kamu ASM binaları yapacağını söyleyen bakanlıkta bu niyet yoktur.3. Aile Hekimliği’nde garantisiz ve takımsız istihdamı kabul etmiyoruz. Aile sıhhati merkezlerinde nüfus yapısına nazaran kâfi hemşire, ebe, teknisyen görevlendirilmeli, aşılama ve başka gözetici hekimlik uygulamaları desteklenmeli, geliştirilmelidir. Aile Tabipleri patron olmamalıdır. Ebe ve hemşirelerin maaş ve teşvik ödeme kriterleri mesleksel sorumluluklarının dışında kriterlerden oluşmakta iken Aile Sıhhati Merkezleri’nde çalışan ebe hemşirelerine ödenecek fiyat Aile Tabibinin çalışma kriterleri ile değil kendi mesleksel sorumluluklarına nazaran düzenlenmelidir. Aile Sıhhati Çalışanlarının Kanun değişikliği gerektiren tavan fiyatı katsayısı artırılmalıdır.4.Aile Sıhhati Merkezlerinde çalışan tabip, ebe, hemşire ve sağlık emekçilerine emekliliğe yansıyacak tek kalemden oluşan, insanca yaşamaya yetecek seviyede, müsaade kullandıklarında, hastalandıklarında, çocuğu olduğunda yahut ailesinden biri öldüğünde kesilmeyecek maaş ödenmelidir. Türkiye’de yerine bakacak birini bulmadığı sürece izine çıkamayan, çıkarsa maaşı kesilen tek kamu çalışanı Aile Sıhhati çalışanlarıdır, Anayasal bir hak olan fiyatsız yıllık müsaade hakkımız yoktur.5. Sıhhatte şiddeti artıracak düzenlemeler değil şiddetin önlenmesini sağlayacak faal ve caydırıcı önlemler alınmalı, tesirli şiddet yasası çıkarılmalı ve sıhhat çalışanlarının can güvenliği sağlanmalıdır.6. Türk halkının sıhhat dataları ticari işletmelere satılmakta ve Aile Sıhhati çalışanları bu adapsız süreçte data toplama memuru üzere kullanılmakta, yapmak istemeyenler maaş kesintisi ile tehdit edilmektedir. E-Nabız’ın Katar’a satıldığı söylentileri varken biz bu işe ortak olmak istemiyoruz.