Karacabey Belediyesi tarafından düzenlenen panelde konuşan Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, “Ülkemizin değerli bir kısmı sarsıntı tehlikesi ve riski altındadır. Türkiye’nin Canlı Fay haritasına bakıldığında; Mw= 5.5 ve üzeri büyüklükte sarsıntı üretme potansiyeline sahip yaklaşık 500 canlı fay bulunmaktadır. Şuan ki yapılan çalışmalara nazaran 24 kentimizin şehir merkezinden canlı fay geçmektedir. Risk altındaki bu vilayetler; Balıkesir, Bursa, Kocaeli, Bolu, Sakarya, Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli, Burdur, Kütahya, Eskişehir, Konya, Aksaray, Tokat, Kayseri, Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş, Erzurum, Erzincan, Hakkari ve Bingöl’dür. 24 kentimiz, 110’u aşkın ilçemiz direkt fay sınırları üzerindedir; Bu fayların kırılması durumunda birinci evvel fay zonu üzerindeki yapılar ziyan görecektir. Bu faylardan bilhassa kırılma vakti gelmiş olanların yani sismik boşluk olarak tanımladığımız, yerleşim yerlerinden geçenler büyük risk oluşturmaktadır. Türkiye’de yaklaşık 20 yerde sismik boşluk olarak tanımladığımız fay var; yani Kırılma vakti gelmiş, kâfi derecede tansiyon birikmiş, her an kırılabilecek fay modülleri. Bilimsel çalışmaların, bilhassa Kuzey Anadolu Fayı başı olan Bingöl ve Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Denizi içerisinden geçen kısmı, Hakkari-Yüksekova, İzmir, Antakya, Adıyaman, Erzurum, Ağrı, Aydın, Denizli, Muğla taraflarındaki fayların sismik boşluk olarak değerlendirildiğini, yakın gelecekte sarsıntı üretme mümkünlüğü olan faylar sınıfında olduğunu gösteriyor. Emsal halde Balıkesir vilayet merkezinden geçen 7.2 büyüklükte zelzele üretme potansiyeline sahip Balıkesir-Gökçeyazı Segmenti 2 bin yıldır kırılmayan bir modüldür; Bilhassa buraların tehlikesine dikkat çekmemiz gerekiyor! Türkiye’nin birçok yerinde zelzele üretme vaktini doldurmuş ve kâfi tansiyonu biriktirmiş faylar var. Yapılan çalışmalara nazaran, sismik boşluk olarak bedellendirilen bu faylar, yakın bir gelecekte tekrar sarsıntı olacağını gösteriyor; Ancak zelzelenin tam vaktini bilemiyoruz. Kahramanmaraş’ta 6 şubatta Mw= 7.7 ve Mw=7.6 büyüklükte zelzele oldu. Ülkemiz bu sarsıntı ile bir felaket yaşadı. Bu sarsıntı öncesinde Kahramanmaraş’ta büyük bir zelzele olabileceğini, buranın bir sismik boşluk olarak değerlendirildiğini ve buralara dikkat edilmesi gerektiğini tekraren söz etmiştik” dedi.
MARMARA DENİZİ’NDE 7.6 BÜYÜKLÜĞÜNDE ZELZELE OLABİLİR!
Marmara Denizi içinden geçen Kuzey Anadolu Fayı’na ait konuşan Aykan, “Kuzey koldaki zelzele dağılımlarına bakıldığında, en son sarsıntıların 1509 ve 1766 yılında gerçekleştiğini, 200–250 yıllık tekrarlama dönemleri olduğu düşünüldüğünde bu alanın bir sismik boşluk olarak kıymetlendirilmesi gerektiği görülmektedir. Burada olacak büyük bir sarsıntıdan Marmara Denizi’ne kıyısı olan tüm vilayetler ağır bir formda etkilenecek. Bilhassa Tarihi periyotta 1766 yılında olmuş olan sarsıntı, Avusturya’dan, İtalya’ya kadar geniş bir coğrafyada hissedilmiş olup Tüm Marmara Bölgesinde tahribat yaratmıştır. Düşünün ki bu türlü bir zelzelenin tekrarı Tüm Marmara Bölgesinde çok fazla yıkımlara neden olacaktır. Ulusal ve Memleketler arası yapılmış çalışmalara nazaran; 1999 Sarsıntısından sonra 30 yıl içerisinde %65 ihtimalle 7’den büyük azamî 7.6 büyüklükte bir zelzelenin Marmara Denizinde olacağı tarafındaydı. Bu mühletten 25 yıl geçti. Hiçbir vakit bu zelzele 60 yıl beklemeyecek; Bu mühlet yaklaşıyor! Ülkemizde istatistiki olarak her 7 yılda bir büyük sarsıntı oluyor. Aslında her 50 yılda bir Marmara Etrafında 7’den büyük bir sarsıntı gerçekleşiyor; Hasebiyle şu an bile olsa şaşırmayız” diye konuştu.
BURSA’DAKİ FAY 624 YILDIR SUSKUN!
Jeoloji Mühendisi Aysun Aykan, “Bursa’da tarihî sarsıntı kayıtlarına nazaran, en son hasar yapan sarsıntılar 1855 tarihlerinde meydana gelmiş olan ve halk ortasında “Küçük Kıyamet” olarak isimlendirilen sarsıntıda çok büyük yıkımlar meydana gelmiş;150 caminin neredeyse bütün minareleri yıkılmış, Ulucaminin 2 kubbesi yıkılmış, tarihi yapılar, resmi kurumlar yıkılmış, kentte yangınlar çıkmış, can ve ekonomik kayıplar yaşanmış. Ankara Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi, tarafından yapılan ortak bir çalışma sonucunda; Bursa’da yeni bir fay keşfedilmiş. Bursa’da kent merkezinden geçen Kayapa-Yenişehir Fayı, şuan ki canlı fay haritasında gösterilmemiştir. Bu çalışmalara nazaran;1855 yılında meydana gelen sarsıntıların kaynağının Kayapa-Yenişehir Fayı’nın (KYF) batı kısmında olduğu ve de 1400 yılında meydana gelen sarsıntının, KYF’nın Yenişehir kısmında, gerçekleştiği düşünülüyor.1400 yılında olan sarsıntının üzerinden 624 yıl üzere uzun bir vakit geçmiş. Burada olacak bir sarsıntının 7’nin üzerinde olma potansiyeli olduğu belirtiliyor” dedi.
BURSA’NIN İÇİNDEN GEÇEN ÇOK SAYIDA FAY SINIRI VAR!
Ayrıyeten Aykan şöyle devam etti; Bir fayın, zelzele tekrarlama dönemlerini, kaç büyüklükte zelzele ürettiğini kısaca fayın geçmişteki davranışlarını inceleyen ve gelecekteki zelzele tehlikesini belirleyen Paleosismolojik çalışmaların Bursa’da yapılmadığına dikkat çekerek, fay çizgisi üzerinde binaların olmaması gerektiğini belirtti. Aykan; Bursa’da çok fazla fay sınırı var. Kaç binanın fay çizgisi üzerinde olduğunun çalışılması lazım. Bursa’da 17 İlçesinin, neredeyse her ilçe hudutlarından geçen fay sınırı var. Tüm afet risklerinin haritalarda belirtildiği mikrobölgeleme çalışmalarının Bursa’da şimdi yapılmadığını kelamlarına ekleyerek, bu çalışmanın kesinlikle yapılması gerektiğini belirtti.