BURSA (İGFA) – Çocukluk devrinde daima olarak tenkit yapılması değersizlik inancını ön plana çıkarır. Bu durum ise çocukluk devrinde olduğu kadar birebir vakitte yetişkinlerde bu duruma sıkça rastlanılanılır. Bundan dolayıdır ki, birçok kişi kendisini hem ruhsal hem de fizyolojik açıdan nasıl geliştirebileceğini düşünmekte ve buna dair araştırmalar yapmaktadır. Öncelikle çocuğun ruhsal ve fizikî gelişimi açısından yaşamış olduğu zahmetleri göz önünde bulundurarak ve “Sen Hatalı Değilsin” diyoruz.
SEN HATALI DEĞİLSİN!
Çocukluk devrini suçlayıcı bir ebeveyn nezaretinde geçiren bireyler yetişkinlik devrinde etraf ile yanlışsız etkileşim kurmakta zorlanırken inanç eksikliği yaşar. Bu durum ileri boyutlu ruhsal rahatsızlıkları beraberinde getirebilir. Çocuk kendine yapılan ağır tenkitleri zihninde anlamlandırmaya çalışır. Bu anlamlandırma süreci yetersiz kalırsa ve ebeveyn tarafından çözümlenemezse öz hürmeti düşük bireyler oluşur.
Gelişim evresinde ailesinden suçlayıcı eleştirel bir tutum ile yaklaşım gören bir çocuk arkadaş etrafı ile de yanlışsız bir bağ oluşturamaz. Dolaylı olarak etrafı ile yeterli etkileşimde bulunamayan çocuk okulda başarısızlık yaşar. Bu durum çocuğun yetişkinlik sürecinde anksiyete krizleri, depresyon belirtileri, aidiyetsizlik ve öfke sorununa neden olabilir. Özgüven düşüklüğün en kıymetli sebepleri de daima olarak çocuğu suçlamak, eleştirmek ve yüksek ses tonu ile irtibata geçilmeye çalışılmasıdır.
SÜREKLİ SUÇLANMANIN ETKİSİ
Çocukların dünyası yetişkin cephesinden bakıldığında yanlışsız algılanamazsa anlık hareketler ve olaylara karşı verilen çok suçlayıcı reaksiyon sindirilmiş, inançsız ve korkan çocuklar meydana getirir. İçerisinde ileri boyutlu hakarete varan kelamlar içeren suçlayıcı konuşma çocukta dehşet, incinme başta olmak üzere ileri boyutlu ruhsal sorunlara de neden olabilir. Daima suçlanan bir çocuk artık hareketlerini ertelemeye pek çok şeyden kaçınmaya daima palavra söyleyerek bir şeyleri gizlemeye ve öfkeli tutumlar ile kendini ispat etmeye çalışabilir. Bu isyan süreci sonunda, çocuğu aileden uzaklaştırır. Her vakit için bu reaksiyonlar tüm çocuklar da birebir gözlemlenemeyebilir. Tenkit ve daima suçlanmanın tesiri isyana götürecek bir kaçış sürecinin dışında tam bilakis daha çok içine kapanık, etrafından kendini soyutlayan ve sessiz çocukları da meydana getirebilir. Çocuk üzerinde daima suçlamanın tesiri olarak şunlar gözlemlenebilir:
*Anksiyete problemi
*Depresyon
*Özgüven problemi
*Kaçınma
*Erteleme
*Yalan söyleme
*Gizleme
*Asır öfke ve sonluluk hali
*İçe kapanıklık
Bu unsurlarda ortaya koyuyor ki; ebeveynlerin standardında düzgün çocuk yetiştirebilmek için daima olarak tenkide maruz kalmış olmak çocuğun dünyasında bilhassa yetişkinlik sürecinde büyük ziyana yol açar. Makul bir seviyesi olmadan kişinin şahsına yönelik yapılmaya başlanmış olan tenkidin boyutu ilerleyen süreçte özgüveni düşük ve agresif bireylerin oluşumunu tetikleyebilir. Burada en sağlıklı olan çocuğun o anki yaptığı harekete yönelik en gerçek sözcüğü seçerek karşılık verebilmektir. Kişiliği zedeleyici bir tutum yeterli çocuk yetiştirebilmek ismine atılan her türlü adım art planda kırılgan olmayı yanılgı kabul eden, tenkitlere kapalı, agresif yetişkinlerin ortaya çıkmasına sebep olur.
ÇOCUKLUK PERİYODUNDA ELEŞTİRİ
Çocukluk periyodunda daima olarak tenkit yapılması değersizlik inancını ön plana çıkarır. Kişi her durumda her hareketine dikkat etmek zorunda hisseder. Bu durumda dışarıdan bir kişinin hareketlerine eleştirilmesine gerek olmaz. Her an kendini eleştirel bir konumda hayata yaklaşır. Esasen bu yaklaşımı vakitle kişinin harika olmaya hakikat kendisini itmesini de beraberinde getirir. Zira kusursuz olma gereksinimi ekseriyetle öbür insanların tenkitlerinden korunmak için kişinin kendisinde geliştirdiği bir istikamettir.
Eleştirilerin dozu arttıkça çocuk kendi dünyasında daima bir sığınak arar. Çoklukla beşerlerle irtibata girmekten hoşlanmaz, tasa içerisindedir. Bu tasa kendini agresif hallerle da ortaya koyar. Girdiği ortamlarda özgüven düşüklüğü yaşayabilir. Beşerlerle baş edemediği için kendi dünyasına kapanma eğilimi yüksektir. Çocukluk devrinde hissedilen bu mahrumluk ve kendini suçlama eğilimi yetişkinlik periyodunda herkese suçlayıcı olarak yaklaşmasına neden olur. Daima olarak etrafını yargılayarak yaklaşımda bulunur.
YETİŞKİN DEVRİNDE SUÇLULUK
Yoğun olarak ebeveynlerinden eleştirel yaklaşım görmüş bir çocuk yetişkinlik periyodunda yaşıtlarından farklı olarak olaylara karşı bakış açısı geliştirir. Bu stil çocuklar her yanlışı ve başarısızlığında kabul ve onay hissini içselleştirmiştir. Ekseriyetle uygun istikametlerinin ön plana çıkarılmasından daha çok eksik taraflarına odaklanır. Yetişkinlik devrinde benlik saygısında ve özgüvende düşüklük ve telaş yaşamak beklenen bir durumdur. Bu usul yetişkinler çoğunlukla etrafın onayı olmadan yaşayabilmek konusunda pekte deneyimli değillerdir.
Genellikle dertli ve huzursuz hissedebilirler. Bir öbür davranış sorunu ise daima olarak güçlü kalmaya çalışmak için çabalamaktır. Bu da kişinin savunmasız ve kırılgan hissetmesinin zayıflık olarak algılanmasını beraberinde getirir. Bu nedenle mutsuz olduğunda ya da kırgın olduğunda bunu daha çok saldırgan ve öfkeli biçimde dışa vurmaya çalışır. Her vakit için acımasızlık duygusu hem kendisine hem de bir diğerine ziyan verecektir. Bu durumda daima olarak dışlanmış, azarlanmış ve hatalı duruma düşürülmüş çocuklar da daha çok ön plana çıkar. Bu evreleri atlatarak erişkin bir yaşa gelmiş birey hem kendini hem de bir diğerine incitmekten çekinmez.
SUÇLU HİSSETTİRİLEREK BÜYÜYEN ÇOCUKLAR; SİZ HATALI DEĞİLSİNİZ
Çocuklarda bilhassa 0-7 yaş ortasında suçlanma ve eleştirilme ile ilgili olarak sizlere kısa ve öz bir formda bilgi sunmaya çalıştık. Çocuklarınızın yetişkinlik devrinde sağlıklı bağlantılar kurabilmesi ve kendini söz edebilmesi için en temel duygusal gereksinimlerinin karşılanması gerekmektedir. Bunu sağlamanız hem sizlerin çocuğunuzu daha güzel anlamanıza hem de çocuğunuzun yetişkinlik periyodunda kendine olan özgüveninde artışa ve sağlıklı alakalar kurmasına yardımcı olacaktır. Aksi halde bilinçsiz bir biçimde hareket etmeniz çocuğunuzun psikolojisini bozabileceği üzere onu içine kapanık ve yalnız bir birey haline gelmesine de neden olacaktır. Bilhassa bu durumlarda alacağınız profesyonel bir aile danışmanlığı sizlerin ve çocuğunuzun daha güzel bir biçimde başa çıkmanızda tesirli olacaktır.
