İSTANBUL (İGFA) – Ergoterapi Uzmanı Emrullah Harun Kaya, bilhassa küçük yaş kümelerinde ekran müddetinin sonlu tutulmasının büyük kıymet taşıdığını belirterek, içeriğin düşük uyarımlı ve eğitici olması ayrıyeten, ebeveyn yahut eğitimcilerin çocuklara eşlik etmesi teklifinde bulundu.
Aşırı ekran müddetlerinin otizmli çocuklar üzerindeki tesirlerinden bahseden Kaya, ekran mühletinin uzunluğu otizmli çocukların toplumsal etkileşiminden uzak kalmalarına neden olduğunu söyledi.
Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocukların ekran kullanımı ile ilgili müşahedelerin ferdî farklılıklar gösterdiğini aktaran Kaya, “Ortak eğilimlere bakmak daha gerçek sonuçlar ortaya koyabiliyor. Otizmli çocuklar ekseriyetle etraftan alınan uyaranlara karşı hassastırlar ve bu nedenle ekran dikkatlerini çeker. Lakin ekran mühletinin uzun olması durumunda, bu çocukların toplumsal etkileşimden uzak kaldıkları ve çift istikametli etkileşim hünerlerinde zorluk yaşadıkları gözlemleniyor.” dedi.
Ayrıca ekran başında geçirilen müddette dikkat müddetlerinin kısaldığı, bir aktiviteye odaklanma müddetlerinde azalma olduğunun görüldüğünü lisana getiren Kaya, “Bu durum davranışsal problemlerinin artmasına neden olabilir. Lisan hünerlerinde zayıflık ve duyusal entegrasyonlarının desteklenmesi gereken Otizmli bireylerin ekran kullanımının sonlandırılması büyük kıymet taşır.” biçiminde konuştu.
DİKKAT DAĞINIKLIĞI VE ÖFKE NÖBETLERİ, ÇOK EKRAN KULLANIMIN OLUMSUZ SONUÇLARI ARASINDA…
Ekran kullanımının otizmli bireyler üzerindeki tesirlerine bakıldığında hem olumlu hem de olumsuz yanları olduğunu tabir eden Emrullah Harun Kaya, “Olumlu tesirleri ortasında, dijital uygulamaların lisan gelişimi, bağlantı marifetleri ve bilişsel süreçler üzerinde destekleyici rol oynandığına dair bulgular gösterilebilir.” dedi.
Ancak ekran kullanımın çoka kaçması durumunda çeşitli olumsuz tesirler ortaya çıkabildiğini vurgulayan Kaya, “Uzun periyodik ekran maruziyeti, çocuklarda toplumsal ilgiler, davranışsal sorunlar ve toplumsal marifetlerde gerileme üzere problemlere yol açabilir. Ayrıyeten, ekran başında geçirilen vaktin artması motor marifet gelişimi ve fizikî sıhhat üzerinde olumsuz tesirlere neden olabilir. Dikkat dağınıklığı, çok uyarılma ve öfke nöbetleri üzere davranışsal bozukluklar, çok ekran kullanımın olumsuz sonuçları ortasında yer alır. Bu bağlamda otizmli çocukların ekran kullanımının hudutlu, kontrollü ve ferdi gereksinimlere uygun halde yönetilmesi hem eğitimsel hem de gelişimsel süreçleri desteklemek ismine değerlidir.” diye konuştu.
YAŞ KÜMELERİNE NAZARAN EKRAN MÜHLETLERİ KAÇ YAŞ OLMALI?
Genel yaş kümelerine nazaran önerilen ekran müddetlerini hatırlatan Kaya, “0-2 yaş ortası çocuklar için ekran mühleti ekseriyetle önerilmez. Bu yaş kümesindeki çocukların erken gelişimlerinde, bilhassa lisan, motor maharetler ve toplumsal etkileşimler açısından, yüz yüze irtibat ve fizikî oyunlar daha kıymetli kabul edilir. 2-5 yaş ortasındaki çocuklar için, ekran müddeti günde 1 saati geçmemeli. Bu yaş kümesinde, ekran vakti eğitici ve interaktif olmalı. 6 yaş ve üzeri çocuklar için ekran mühleti, günlük 1-2 saat ortasında olmalı. Bu yaş kümesinde, eğitici programlar, okuma ve yazma marifetlerini geliştiren içerikler, toplumsal etkileşimi teşvik eden oyunlar ve öbür öğrenme aktiviteleri önerilir.” dedi.
“Otizmli çocukların ekran kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken en kıymetli nokta, ekran mühletinin sonlu tutulması, içeriğin eğitici ve yapılandırılmış olması ve çocukların gelişimsel gereksinimlerine uygun içeriklerin tercih edilmesidir.” diyen Emrullah Harun Kaya, ekran içeriğinin, düşük uyarımlı, sakinleştirici ve dikkat dağıtmayan ögelerden oluşması, görsel ve işitsel öğelerin uyumlu olması gerektiğini vurgularken, ekran müddeti sonrası toplumsal etkileşimlere ve fizikî aktivitelere vakit ayrılması, çocukların sağlıklı gelişimini takviyeler.” teklifinde bulundu.