İSTANBUL (İGFA) – Depresyon konusu ele alındığında,özellikle eğitim süreçleri içinde olan çocuk ve gençlerin yaşadığı ergenlik depresyonunda da erken teşhis ve tedavi büyük değer taşıyor. Zira sağlıklı bir ruhsal ömrün yapı taşları, ergenlik devrinde atılıyor.
Aile içi çatışmaya dikkat!
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Sebile Aslı Eke, aile içi çatışmaların beklenenden fazla olmasının depresyon ve tasa gelişimine yer oluşturduğunu vurguluyor.Psikiyatrist Dr. Eke: “Ergenlik dönemi, bireyin çocukluktan yetişkinliğe geçiş yaptığı bir süreçtir ve bu devir biyolojik, bilişsel ve toplumsal değişimlerle karakterizedir. Ergenliğin başlangıcı ve sonlanması her bireyde farklı vakitlerde olsa da, ekseriyetle 11-12 yaş ile 19-20’li yaşlar ortasındaki devir, ergenlik periyodu olarak isimlendirilebilir. Ergenlik periyodundaki bilişsel gelişimler ile gençler daha karmaşık düşünmeye, gelecek ile ilgili süreçleri daha fazla sorgulamaya başlarlar. Akranları ve aileleri ile bağlantılarında değişimler olur. Aileleriyle çatışma yaşamaları sıklıkla gördüğümüz gelişim devri özelliklerindendir. Bu süreçte aile içi çatışmaların beklenenden fazla olması, depresyon ve telaş gelişimine yatkınlık oluşturabilir.” dedi.
“Sosyal izolasyon depresyon belirtisi olabilir”
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Sebile Aslı Eke: “Ergenlik devrindeki depresyon ve eşlik eden ruhsal bozuklukların teşhisini koyarken klinisyen hem genç hem de aileyle görüşür. Hikaye alınırken, gencin aktüel şikâyetlerinin ne olduğu, ne vakit başladığı, nasıl seyrettiği, daha öncesinde psikiyatrik müracaatlarının olup olmadığı, eşlik eden tıbbi hastalıklar, gelişim hikayesi, okul ve aile hikayesi detaylı olarak ele alınır. Depresyon tanısı, klinisyen tarafından klinik görüşme ile konulur. Semptomların şiddetini ölçmek ve takip etmek için ise çocuk ve ergenlere has depresyon ölçeklerinden yararlanılır.Depresyon tedavi edilmediğinde gençlerin duygusal, toplumsal ve akademik gelişimleriolumsuz etkilenir. Akademik muvaffakiyetleri düşebilir, okul reddi ve okulu bırakma görülebilir. Akranlarından uzaklaşma ve toplumsal izolasyon artabilir. Ayrıyeten, alkol-madde kullanımı, kendine ziyan verme ve intihar riski yükselir. Depresyon kronikleştiğinde ise ileride tekrarlama ihtimalinin artması ve kişinin ömür kalitesi değerli ölçüde düşmesi görülen süreçlerdir. Bu nedenle ergenlik periyodu depresyonunda erken teşhis ve tedavi çok kıymetlidir.
Aileler depresyon belirtileri konusunda bilgili olmalı…
Erken yaşta depresyon tanısı alan çocukların, akrabalarında da depresyonun daha fazla görüldüğüne dikkat çeken Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzm. Dr. Sebile Aslı Eke, tıpkı biçimde ailede intihar hikayesinin bulunmasının da çocuk ve ergenlerde depresyon görülme sıklığını arttırdığının altını çiziyor. Uzm. Dr. Eke: “Ebeveynlerinde psikopatoloji olan gençlerde de depresyon gelişme riski artıyor. Annedeki depresyon hikayesi çocuk ve ergenlerdeki depresyon için hem genetik hem de çevresel bir risk faktörüdür. Olumsuz aile ortamında büyüyen, istismar ve ihmal üzere travmatik yaşantıları olan gençlerde depresyon gelişme ihtimali daha yüksektir.” diyor.
“Ergenlik devrinde gençler; akranları tarafından kabul edilmek isterler ve beğenilme isteği duyarlar. Akran münasebetinde zorluk yaşayan gençlerde yalnızlık hissi, özgüven sorunları, toplumsal telaşlar sıklıkla görülebilir ve bunların varlığı depresyon gelişimi açısından risk oluşturur. Birebir vakitte akran zorbalığına uğrayan gençlerde de depresyon açısından riski artar. Bu nedenle ebeveynler depresyon belirtileri konusunda bilgili olmalı ve çocuklarındaki değişimlere dikkat etmelidirler. Bu süreçte aileler, çocukları yargılamadan dinlemeli, gencin anlaşıldığını hissettirmeli ve duygusal olarak yanlarında olmalıdır. Aileler çocuklarında depresyon belirtilerini farkettikleri vakit çocuk ve ergen ruh sıhhati uzmanına başvurmaktan çekinmemelidir.”
Tedavi, depresyonun seviyesine nazaran belirleniyor…
Hafif seviyede depresyonda psikoeğitim, destekleyici müdahaleler, okul ve aileyi tedaviye dahil etmek tesirli olan yollardır. Orta seviye depresyonda ise bilişsel davranışçı terapi, kişilerarası terapi, kabul ve adanmışlık terapisi (ACT), şefkat odaklı terapi, küçük çocuklarda oyun terapisinden yararlanılabilir. Terapi ile kâfi yarar sağlanamayan birtakım olgularda ilaç tedavisi gerekebilir. Kronik ve dirençli depresyon üzere ağır seviyede depresyon varlığında ise terapiye ek olarak psikofarmakolojik tedaviler kullanılır. İntihar riski olan ve ayaktan tedavi ile kâfi yarar sağlanamayan hastalarda da çocuk ve ergen psikiyatri servisinde yatarak tedavi önerilir.
Ergen Depresyonunun Belirtileri:
Mutsuzluk, keyifsizlik, İçe kapanıklık Ağlama atakları, sonluluk ve öfke denetiminde zorlanma Yaptığı etkinliklere karşı ilgide besbelli azalma yahut hiçbir şeyden zevk alamama (anhedoni). İştah değişiklikleri(çok kilo verme yahut kilo alma) Uyku sorunları (uyku uyuyamama yahut çok ahenge Sakin ve dingin kalmakta zorlanma (psikomotor ajitasyon) yahut hareketlerde yavaşlama (psikomotor retardasyon) Güç düşüklüğü,kronik yorgunluk, ümitsizlik, karamsarlık Değersizlik kanıları yahut çok suçluluk hisleri, Konsantre olmakta zorluk çekme, okul muvaffakiyetinde düşme ve okul reddi Alkol-madde kullanımı, davranış sorunları Self mutilasyon (intihar dışı kendine ziyan verici davranış) Tekrarlayan vefat veintihar niyetleri yahut intihar teşebbüsü.